Musevilerin Hanuka Bayramı kutlu olsun

Kasım 29, 2021

 

Yahudilerin Hanuka Bayramı dün gece yakılan mumlarla başladı. Bayram bu yıl 28 Kasım – 6 Aralık arasına denk geldi. Sekiz gün ve sekiz gece boyunca devam edecek.

İbrani takvimine göre Hanuka Bayramı, Kislev ayının 25’inde yakılacak ilk mumla başlar ve sekiz gün, sekiz gece boyunca devam eder.

Hanuka sözcüğü İbranice “adanma, ithaf etmek” anlamlarına gelir. Ayrıca “Işık Bayramı” ya da “Yeniden Adanma Bayramı” olarak da anılır.

Hahambaşı’ndan bayram mesajı

Hahambaşı Ray İsak Haleva, Hanuka nedeniyle şu mesajı paylaştı:

“Değerli dindaşlarım. Bu yıl 28 Kasım Pazar akşamı ilkini yakacağımız ‘Hanuka’ kandili ile yaklaşık 22 asır önceki atalarımızın ‘Makabi Direnişini bir kez daha anacak, her gece bir artırarak hafta boyu sayılan toplama 44’ü bulacak kandille; ‘barış, esenlik, aydınlık ve kardeşlik’ özlemlerimizle umutlarımız’ halkımız ve tüm insanlıkla paylaşmış’ olacağız.

“Unutmayalım ki; ‘Hanukiya’larımız evlerimizin birer süsü değil, tamamlayıcı birer unsuru, çok anlamlı birer simgesi ve özlemlerimizin göstergesidir. Umut ediyor ve diliyorum ki; soylu bir mücadelenin yıldönümü olan ‘Işıklar Bayramı Hanuka’ ruhlarımızı aydınlatan, insanlar arasındaki sevgi, saygı ve kardeşlik duygularının gelişmesine vesile olsun. Hanuka Sameah dualarımla.”

Her gece bir mum artırılacak

Şalom’dan Nazlı Doenyas önceki yıllarda bayramı şu şekilde tanımlamıştı:

“Güçsüzlerin kuvvetlilere, sayıca az olanların çoğunluğa, dürüstlüğün kötülüğe, maneviyatın maddiyata, ışığın karanlığa karşı zaferini simgeleyen Hag Aorim-Işıklar Bayramı Hanuka, Tanah ‘ta (Tora-Peygamberler Kitapları-Yazıtlar) yer almayan, sadece Talmud’da dolaylı olarak bahsi geçen ve daha sonraları hahamlar tarafından uygulamaya konulan neşeli bayramlarımızdandır.

Bu bayram, Suriye-Yunan Kralı Antiohus ve ordularının, Makabiler tarafından bozguna uğratılıp, II. Bet-Amikdaş’ın putperestlerden kurtarılmasını ve tekrar Tanrı’ya adanmasını simgeler.

Bet-Amikdaş putlardan ve simgelerden temizlendikten sonra, Tapınak’taki Ebedi Işık’ı yakmak için sadece bir küçük kapta kutsiyeti bozulmamış yağ buldu. Bu yağ, Menora’yı yalnızca bir gün boyunca yakmaya yetecek miktardaydı.

Mucize eseri, o küçük kap yağ, tam sekiz gün boyunca yanmaya devam etti ve Koen’ler o arada yeni kutsal yağ hazırlayabildiler. 25 Kislev’den başlayarak, sekiz gece boyunca, her gece bir mum artırarak Hanuka mumları yakılır ve bu mucize tekrar yaşatılarak evler Işık’la doldurulur. Mumlar, Hanukiya’ya, (yakana göre) sağdan sola doğru dizilir, yakarken soldan sağa doğru yakılır.

Hanuka’da neler yapılır
Hanuka’da geleneksel olarak, Tapınak’ta gerçekleşen yağ mucizesinin anısına yağda kızarmış patates gözlemeleri latke, bir çeşit ponçik olan sufganiya, peynir ve şarap yedikten sonra sızan kumandanın kafasını keserek zaferi mümkün kılan Yeudit’in anısına peynirli yiyecekler yenilir.

Çocuklara başkalarını da düşünmeye, sadaka vermeye teşvik edecek Hanuka parası gelt, verilir ve o günlerin zor şartlarında Tora öğrenimine devam eden çocukların anısına topaç çevrilir.

 

Hanuka Bayramı hakkında

Bayramın tarihçesi

  • Bayram, Suriye-Yunan Kralı Antiohus ve ordularının, Makabiler tarafından bozguna uğratılıp, 2. Bet-Amikdaş’ın ‘putperestlerden kurtarılarak’ Tanrı’ya adanmasını simgeliyor.
  • Bet-Amikdaş putlar ve simgelerini bıraktıktan sonra Tapınak’taki ‘ebedi ışık’ı yakmak için bir küçük kap kutsal yağ bulundu. İnanışa göre bu yağ, Menora’yı yalnızca bir gün boyunca yakmaya yetekecek miktardaydı. Yine inanışa göre o küçük kap yağ, sekiz gün boyunca yanmaya devam etti.

Hanuka mumları nasıl yakılır?

  • Kişlev ayının 25’inci gününden itibaren sekiz gece boyunca, her gece bir mum artırılarak yakılır. Mumlar, Hanukiya’ya (yakana göre) sağdan sola dizilir, yakarken ise soldan sağa doğru yakılır.

Mumlar nereye yerleştirilir?

  • Hanukiya, Musevi geleneklerine göre evde iki yere konulabiliyor. Birincisi ve tercih edileni, yoldan geçen herkesin bu mucizeye şahit olabilmeleri için pencere önüne koymaktır.
  • Diğeri ise, kapıdan içeri girerken hemen girişin soluna yerleştirmektir. Böylece kişi, kapıdan girerken, sağında Mezuza, solunda Hanukiya mitzvalarıyla çevrili olacaktır.
  • Hanukiya yanarken bir yerden bir yere taşınmaz. Söndükten sonra istenilen yere götürülebilir

Yakma Zamanı ve Süresi

  • Hanukiya, Şabat öncesi harici, her gün yıldızlar çıktıktan sonra, akşam yatana kadar yakılıyor. Bir gece Hanukiya’yı yakmayı unutan kişi, ertesi gün, akşama kadar, (ama berahasız olarak) yakabiliyor.

Zot Hanuka

  • Hanuka’nın son günü, o gün sinagog’da okunan ayete (Zot Chanukat Hamizbe’ach, 7:84) göre, Zot Hanuka olarak biliniyor.
  • Kabala ve Hasidizm’in öğretilerine göre, Zot Hanuka; Yom Kipur kutsal sezonunun final mührü. Ayrıca, bu günün duaların özellikle kabul olduğu bir gün olduğunu belirtir Kabala ve Hasidik edebiyat.
  • Hanukiya, en az yarım saat yanmalı. Mumlar veya yağ, buna göre ayarlanmalı. Yarım saat dolmadan önce Hanukiya sönerse (Şabat harici), yakma işlemi tekrarlanır ama beraha söylenmez.

Geleneksel Hanuka Yemekleri

  • İlk mumu yakan yağın ‘mucize eseri’ sekiz gün yanmasını anmak için Hanuka bayramı süresince genellikle yağda kızarmış yiyecekler tüketiliyor.
  • Latke: Rendelenmiş patates, yumurta, soğan ve un karışımıyla yapılan bu patates gözlemeleri sıcak olarak, yanında elma sosu veya krema ile servis ediliyor. Sufganiya: Bir çeşit tatlı olan sufganiya, kızgın yağda kızartılıyor, bunlar daha sonra pudra şeker ya da tarçına batırılarak servis ediliyor.
Etiketler: