Su Ayak İzi Nedir-Nasıl Hesaplanır-Nasıl Azaltılır? Dilek Aşan

Su Ayak İzi Nedir? Nasıl Hesaplanır? Nasıl Azaltılır?

Dünyada canlılığın devamı için en önemli maddelerden biri olan su, insan yaşamı için de en değerli kaynaktır. Su kaynaklarının tükendiği veya su kaynaklarına erişimin zorlaştığı bir dünyada canlıların yaşamı tehlikeye girmekte; tarımsal ve endüstriyel faaliyetler sürdürülemez hale gelmektedir. Su ayak izi, bu nedenle günümüzde en önemli çevresel konulardan biri haline gelmiştir.Bugün baktığımızda, su kaynaklarının giderek  azaldığını; bunun yanında kişi başı su tüketiminin sürekli arttığını görüyoruz. Bunun önüne geçmek, yani sınırlı su kaynaklarının en verimli şekilde kullanılmasını sağlamak için uluslararası ölçekte çeşitli çalışmalar yürütülmektedir. Su kullanım miktarının belirli global göstergeler ile ölçülmesi de bu çalışmalar arasındadır. Bu göstergeler arasında en önemli ve en temel araçlardan birisi de su ayak izidir.

Su Ayak İzi Nedir?

Bir ürün ya da hizmetin, ilk üretim aşamasından son kullanıcıya iletilmesine kadar geçen süreçte doğrudan veya dolayı olarak sebep olduğu su tüketim miktarıdır. Su ayak izi hesaplama işlemi, yeme, içme, kişisel bakım, temizlik vb gibi temel faaliyetlerimizin için değil, gündelik olan ya da olmayan her eylem ve her ürün için yapılmaktadır. Bir bardak çay için sadece birkaç litre su harcamış gibi görünsek de aslında kullandığımız çayın üretilmesi, toplanması, taşınması, dağıtılması, perakende ya da toptan olarak satılması gibi adımların her birinde doğrudan veya dolaylı olarak bir su kullanımı mevcuttur. Su ayak izi kavramı bütün bu süreçlerin tamamını kapsayan bir çalışma sonucunda hesaplanır.

Su ayak izi sadece tükettiğimiz gıdalar için değil, giydiğimiz kıyafetler, kullandığımız eşyalar; barınma, ulaşım, eğlence, eğitim, iş hayatı gibi her konuda hesaplanmaktadır. Ülkelerin gelişmişlik düzeyini gösteren, kurumların çevresel konulara eğilimini ölçen ve bireylerin su kullanımı konusunda ne kadar bilinçli olduğunu gösteren bir hesaptır.

Su Ayak İzi Hesaplama İşlemi

Su ayak izi hesaplama işlemi için internette basit, hızlı ve doğru sonuçlar veren çeşitli hesaplama araçları mevcuttur. Bu araçlar ile en azından bireysel olarak ne kadarlık bir su ayak izine sahip olduğunuzu görebilirsiniz.

Hesaplama işlemi,

  • işletmelerin faaliyetlerinde ve tedarik zinciri süreçlerindeki su bağımlılığını ölçmede,
  • bir ülkenin ya da bölgenin su kaynaklarını koruyan düzenlemelerin ne kadar verimli olduğunu anlamada,
  • gıda ve enerji kaynaklarının ne kadar güvenli olduğunu görmede,
  • su tüketiminin azaltılması için bireysel olarak neler yapılacağı konusunda

çok önemli bir işlem haline gelmektedir.

Su Ayak İziniz Hangi Renk ? Ne Kadar Büyük ?

Öncelikle üç farklı su ayak izi kavramının olduğunu belirtmekte fayda var. Bunları şöyle sıralayabiliriz:

Yeşil su ayak izi:

Çoğu zaman doğrudan yağmur suyu kullanımından kaynaklı su ayak izi olarak tanımlanmaktadır. Yeşil su ayak izi, toprağın kök bölgesinde depolanan ve bitkiler tarafından buharlaşma, terleme veya her ikisi şeklinde atmosfere salınan ve sonrasında yağışa dönüşen sudur. Özellikle tarım, bahçecilik ve ormancılık faaliyetleri için önemlidir.

Mavi su ayak izi:

Özetle yüzeydeki ya da yer altındaki su kaynaklarının kullanılmasını tanımlar. Sulu tarım, sanayi ve evsel su kullanımının her biri genellikle mavi su ayak izine sahiptir.

Gri su ayak izi:

Gri renk su ayak izinin göstergesi, su kullanımını değil, su kirliliğini ifade etmektedir. Yani, bir ürün ya da hizmetin üretimi sürecinde su kaynaklarının kirlenmesine neden olan her bir unsurun oluşturduğu kirlilik oranı gri su ayakizi olarak tanımlanmaktadır.

Su ayak izi hesaplama çalışmaları günümüzde;

  • birey, aile, köy, şehir, ülke vb gibi tüketici grupları,
  • kamu ve özel sektör işletmeleri, kâr amacı gütmeyen ve ticari kuruluşlar gibi ürün ya da hizmet üreticileri,
  • spesifik bir ürün ya da hizmetin üretim, tedarik zinciri, dağıtım, satış vb gibi süreçleri için yapılmaktadır.

Su Ayak İzi Nasıl Azaltılır?

Su ayak izini azaltmanın en etkili yöntemi su tasarrufudur. Konuyu daha iyi anlamak için, en basit örnekleri şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Dişlerinizi fırçalarken musluğu kapatmak
  • Su tasarrufu sağlayan tuvaletler kullanmak
  • Su tasarrufu sağlayan bir duş başlığı takmak
  • Daha kısa duş almak
  • Sadece gerektiğinde kıyafetlerini yıkamak
  • Evsel sızıntıların giderilmesi
  • Bahçede ve temizlik sırasında daha az su kullanmak
  • İlaçları, boyaları veya diğer kirleticileri lavaboya atmamak

Su ayak izini dolaylı olarak azaltmak için yine bireysel düzeyde yapılabilecek bazı eylemler ise şunlardır:

  • Daha az et yemek
  • Kahve yerine çay içmek
  • Şekeri azaltmak, mümkünse sıfırlamak
  • İşlenmiş gıdalardan uzak durmak
  • Daha fazla yerel ürün yemek
  • Özellikle kıyafet konusunda ürün miktarını değil kalitesini önemsemek
  • Çevre dostu temizlik ürünleri kullanmak

Daha Fazlası