Şarj İstasyonları Terminolojisi ve İstasyon Grupları-AC ve DC şarj farkları

Türkiye Şarj Ağları, Şarj İstasyonları Terminolojisi ve
İstasyon Grupları

TÜRKİYE ELEKTRİKLİ ARAÇ ŞARJ İSTASYONLARI KOMİTESİ

Berkan Bayram berkan@tehad.org

EŞARJ

www.esarj.com

Cem Bahar

cem.bahar@esarj.com

EVS

www.sharz.net

Tamer Şengönül

tamer@sharz.net

GERSAN

www.g-charge.com.tr

Serdar Şalcı

serdar@gersan.com.tr

VOLTRUN

www.voltrun.com

Berkay Somalı

bsomali@zebraelectronics.com

ZES

www.zes.net

Burçin Açan

burcin.Acan@zorlu.com

ŞARJ İSTASYONU BİLEŞENLERİ

  • Şarj Konnektörü (Charge Connector) : Elektrikli araca fiziksel olarak bağlanan ve elektrik iletimini sağlayan kablo, soket vb. aparat.
  • Şarj Besleme Donanımı (EVSE): Şarj ünitesinin bağımsız olarak çalıştırılan ve yönetilen bir parçası olarak kabul edilir. Şarj donanımları her seferinde sadece bir elektrikli araca enerji verir, bir veya farklı tipte birden fazla şarj konnektöründen oluşabilirler.

ŞARJ İSTASYONU BİLEŞENLERİ

• ŞarjÜnitesi(EVCharger):Elektrikli araçların şarjedilmesi için elektrik enerjisi sağlayan,fiziksel olarak bölünmez bir altyapı unsurudur. Şarj ünitelerinde bir veya daha fazla besleme donanımı bulunabilir.

• Şarjİstasyonu(ChargingStation):Birveyabirdenfazlaşarjünitesindenoluşan,uzaktanveya yerinde yönetilebilen sistemdir.

Örnek Şarj Üniteleri Örnek Şarj İstasyonu Kurulumu

ŞARJ AĞI KAVRAMLARI

Şarj Ağı Topolojisi

Roaming Platformu

Şarj Ağı Operatörü (EMP/MSP)

Şarj İstasyonu Operatörü (CPO/CSO)

HUB

Diğer Operatörler

İstasyonlarla Haberleşme

Veri Elektrik

Elektrik Dağıtım Şirketi

Şarj İstasyonları
Elektrikli Araç Kullanıcısı

Hizmet Noktası / Yer Sağlayıcı

ŞARJ AĞI KAVRAMLARI 

• ŞarjAğı(ChargingNetwork):Elektrikliaraçlarıbirdençoknoktadaşarjedebilmekiçinkurulan, Şarj Ağı Operatörü tarafından yönetilen bütün bir altyapı sistemidir.

• ŞarjAğıOperatörü(EMP/MSP–eMobilityServiceProvider)*:Elektrikliaraçsahiplerine,şarj ağına erişim açarak, şarj hizmeti sağlayan ve şarj işlemleriyle ilgili araç sahiplerinden ödeme toplayan, işletmesini gerçekleştiren şirkettir.

• Şarj İstasyonu Operatörü (CPO/CSO – Charge Point (Station) Operator)*: Şarj istasyonlarını yerinde operasyonel olarak işleten ve üçüncü taraflara bu şarj istasyonlarına erişim sağlayan bir şirkettir. İstasyonlarında gerçekleşen şarj işlemlerinin ödemelerini Şarj Ağı Operatörlerinden alır.

* Aynı kuruluş hem Şarj Ağı Operatörü hem de Şarj İstasyonu Operatörü olabilir.

ŞARJ AĞI KAVRAMLARI 

• HizmetNoktası(Location):Şarjistasyonlarıileelektrikliaraçlaraşarjhizmetininsağlandığı noktalardır. Bir hizmet noktasında birden fazla istasyon olabilir. (Örnek: Büyük bir otoparkın farklı noktalarındaki şarj istasyonları)

  • Yer Sağlayıcı (Location Host): Şarj istasyonlarının fiziksel olarak kurulumunun yapıldığı hizmet noktasının sahibi veya yetkilisi olan tüzel kişi veya şahıslardır. Şarj istasyonlarının elektriksel altyapı ihtiyacı Yer Sağlayıcı’ların elektrik abonelikleri üzerinden karşılanır.
  • Yatırımcı/İstasyonSahibi(StationOwner):Şarjistasyonuyatırımınıyapanşahısveyatüzelkişi.
  • Roaming:Araçsahiplerinin,biroperatörtarafındansağlananşarjağıüyeliklerini,farklı operatörlerin şarj istasyonlarında da kullanmasına olanak sağlanmasıdır.

KULLANIM TİPİNE GÖRE ŞARJ İSTASYONLARI

Bireysel Şarj İstasyonu (Private Charging Station): Şahısların kendi araçlarını şarj etmek için kullandıkları şarj üniteleridir. Şahsın kendi elektrik aboneliğine (sayacına) bağlanarak elektrik iletimi gerçekleştirilir. Şarj işlemi sırasında kullanıcıdan herhangi bir ödeme alınmaz. Kullanım olarak evdeki herhangi bir elektrikli cihazdan farksızdır.

OrtakKullanımŞarjİstasyonu(Semi-PublicChargingStation):Halkaaçıkolmayanalanlarda (site/ofis binası, otel otoparkları, vb.), sadece hizmet noktasına girişi kısıtlı olan kişilerin kullanımı için, istasyon sahibi haricinde üçüncü şahısların kullanımına açık şarj istasyonu tipidir. Merkezi olarak yönetilebilirler. Uygulama alanına göre şarj işlemi sırasında kullanıcıdan ödeme alınabilir veya ücretsiz şarj işlemi gerçekleştirilebilir.

• Halka Açık Şarj İstasyonu (PublicChargingStation):Halka açık alanlarda(AVM,dinlenmetesis, açık otopark, vb.) istasyon sahibi haricinde üçüncü şahısların kullanımına açık şarj istasyonu tipidir. Şarj operatörü firmanın merkezi sistemi üzerinden yönetilirler. Uygulama alanına göre şarj işlemi sırasında kullanıcıdan ödeme alınabilir veya ücretsiz şarj işlemi gerçekleştirilebilir.

HİZMET NOKTASININ BAĞLILIK DURUMUNA GÖRE ŞARJ İSTASYONLARI

  • Bağımlı Şarj İstasyonu: Hizmet noktası başka bir işletmeye/binaya bağlı bir alana kurulan ve elektrik altyapı ihtiyacı bağlı bulunduğu bina/işletme tarafından karşılanan istasyonlardır. AVM, site, ofis, dinlenme tesisi vb. hizmet noktalarının açık/kapalı otoparklarında konumlandırılan istasyonlar bağlı istasyonlardır.
  • Bağımsız Şarj İstasyonu: Hizmet noktası başka herhangi bir işletmeye/binaya bağlı bir alana kurulmayan, elektrik altyapı ihtiyacı bağımsız olarak sadece şarj istasyonu için açılmış olan ve şarj istasyonu operatörü firma tarafından işletilen istasyonlardır. Yol üstü güzergahlar ve cadde/sokak kaldırımları vb. alanlara kurulan, başka bir işletmenin alanında olmayan istasyonlar, bağımsız istasyonlardır.

AC-DC Şarj Arasındaki Farklar Nelerdir?

AC – DC Akımın Farkları Nelerdir?

Elektrikli araç kullanıcıları için şarj istasyonları büyük önem taşımaktadır. Arabayla uzak rotalar, artık şarj istasyon ağları ile mümkün.

Peki şarj istasyonuna geldik, arabamızı nasıl şarj etmeliyiz? Hangi şarj tiplerini kullanmalıyız? AC mi DC mi? Hayır, çok bilinen müzik grubundan bahsetmiyoruz, AC ve DC, elektrikli otomobilleri şarj etmek için iki ana istasyon tipini gösterir. Genelde DC şarj istasyonları yüksek hızlı şarj olarak bilinirken AC de hızlı olarak bilinir.

Elektrikli otomobil bataryaları ve elektrik enerjisi depolayan tüm bataryalar, teknik sebeplerden dolayı enerjilerini DC yani ‘direkt akım’ olarak saklar. Fakat şebekelerde bulunan, santrallerden evlerimize, iş yerlerimize dağılan elektrik yine teknik sebeplerden ötürü AC yani ‘alternatif akımdır’. Yani elektrikli otomobillerin bataryalarının şarj edilmesi için AC/DC çevrimi bir noktada yapılmak zorundadır.

AC Şarj Nasıl Çalışır?

Ac şarj cihaz ikonu
AC/DC çeviricilerin ağırlığı, fiyatı ve şebekelerde hali hazırda kullanılabilen AC şarj istasyonları, Q (Continental) motora sahip (2014-15-16 Renault ZOE’ler hariç) en fazla 22kW güç ile şarj olabilir. 2014-15-16 model Renault ZOE’ler ise 43 kW güç ile şarj olabiliyor. Ancak şarj hızının belirleyicisi araç üzerinde bulunan AC şarj aletidir. Aracınızın şarj kapasitesi 3.7kW ise 22kW istasyona dahi taksanız 3.7kW ile şarj edersiniz.
Şarj soketi ve elektrikli araç
ZES AC şarj istasyonları tasarımı ve verimliliği ile evlerde, iş yerlerinde kullanıma uygundur. Şarj istasyonu kurulumu ile ilgili detaylı bilgi almak içinburadan ekibimizle iletişime geçebilirsiniz.

DC Şarj Nasıl Çalışır?

Dc şarj cihaz ikonu

DC şarj ise direkt akımın direkt olarak bataryaya verilmesi ile şarj işlemini gerçekleştirir. Ancak şebekeden gelen güç AC olduğu için istasyonlarda, bu akım DC’ye çevirilerek araca aktarılır.

Yeni teknolojiler ile birlikte her otomobilin batarya yönetim sistemleri ile iletişim kuracak farklı DC şarj protokolleri geliştirilmiştir. Son dönemde adını sıkça duyduğumuz DC şarj protokollerinin başında CCS, ChaDeMo ve Tesla’nın kendi araçları için özel geliştirdiği Supercharger’dır. Bu protokeller ile DC şarj istasyonları bataryaya direkt güç verebildiğinden, DC şarj cihazlarında gücün üst limiti çok yukarıdadır, 100 kW ve üstü güç kapasitesine kadar yükseltilebilir.

DC şarj istasyonlarından BMW i3, Jaguar i-pace, Tesla modeleri, Nissan Leaf gibi birçok %100 elektrikli araba şarj edebilir.

Bmw i3 görseli

ZES şarj istasyonları, hem ChaDeMo hem CSS protokelleri desteklediğinden birkaç soketten aynı anda 120 kW’a kadar güç verebilir.

Bir işletme sahibiyseniz DC şarj istasyonu ile işletmenize ek faydalar sağlayabilirsiniz. ZES’ten dilerseniz DC şarj istasyonu kurulum hizmeti alabilir, iş ortaklığı yapabilirsiniz. İş ortaklığı ile ilgili detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

AC/DC Şarj Arasındaki Farklar Nelerdir?

AC ve DC şarjı karşılaştırması için bir örnek vermek gerekirse; AC şarjı bir kovaya su doldurmak için kullandığınız huni olarak düşünebilirsiniz. Kovaya doldurmak istediğiniz su miktarı ne kadar fazla olursa olsun, kova huninin ağız çapı kadar su alacaktır. Kova dolana kadar aynı hızda su dolmaya devam edecektir.

DC şarj ise kovaya suyu direkt olarak bir hortumdan vermektedir. Hortumun gücü ne kadar yüksek olursa su, kovaya o kadar hızlı dolar. Ancak su doldukça suyun kovanın dışına taşma ihtimali de artmaktadır. Suyun taşmaması için kova belirli bir miktar dolana kadar hortumun gücünü yükseltir, kova dolmaya başladıkça da azaltırız.

Ac soket ve dc soket görseli

Bu nedenle DC şarjlarda %10-%80 aralığında şarj edeceğiniz süre ile %80-%100 aralığında şarj edeceğiniz süre neredeyse aynıdır. Bir aracın şarjı %80’e kadar yüksek hızla dolarken %80’in üstüne çıktığında daha yavaş dolmaktadır. (Tabii ki aracın kapasitesi de burada belirleyici etmendir.)

* AC şarjlı araçlarda da sonlara doğru güç alımı düşer ancak DC olduğu kadar süre farkı bulunmamaktadır.

Elektrikli Araçlar Nerede Şarj Edilir

Elektrikli araba alacak kullanıcıların aklına gelen soruların başında “Nerede şarj edeceğim?” geliyor. Çünkü birçok kişi elektrikli otomobillerin, ilk çıktığı dönemde olduğu gibi çok kısa menzillere sahip olduğunu ve gün içerisinde birçok kere şarj edilmesi gerektiğini düşünüyor. Buna ek olarak yine birçok kişi en kısa şarj süresinin 8 saat olduğu kanısında. Ancak gerçekler bundan çok daha farklı.

AC ve DC Şarj Arasında Ne Fark Var?

AC ve DC sözcükleri yan yana geldiği zaman birçok kullanıcının aklına Avustralya’nın medarıiftiharı AC/DC grubu geliyor. Elektrikli otomobillerle ilgilenmeyen ya da elektrikle özel bir bağı olmayanlar için açıklayalım. Alternatif akım sözcüklerinin İngilizce kısaltması AC’dir. Direkt akım sözcüklerinin İngilizce kısaltılmış hali ise DC’dir.

DC şarj ile araçlar daha hızlı şarj olurken AC ile şarj süresi daha uzun olabiliyor. Örneğin ZES’in de sunduğu DC çıkışlar, bir aracın 30 dakika içerisinde %80 şarja ulaşmasını sağlıyor. AC şarj çıkışlarında ise süre biraz daha uzuyor ve araca göre değişmekle birlikte 3-4 saat içerisinde araçlar %80’e kadar şarj olabiliyor.

Elektrikli Araçlar Nasıl Şarj Edilir?

AC ya da DC şarj istasyonlarına giderek veya yaşadığınız yere şarj istasyonu kurdurarak aracınızı kolayca şarj etmeniz mümkün. Evinize ya da iş yerinize şarj istasyonu kurdurmak için ZES’in “Özel Kullanım İçin Şarj İstasyonu” sayfasında yer alan talep formunu doldurabilirsiniz. ZES ekibi, kısa süre içinde sizinle iletişime geçerek ihtiyacınıza uygun çözümü size sunacaktır. Tabii AVM ya da otoparklarda bulunan halka açık şarj istasyonlarına aracınızı yanaştırıp boş soketten yardım alarak da aracınızı kolayca şarj edebilirsiniz.

Elektrikli Araba Şarj Süresi Ne Kadar?

Elektrikli araçların şarj süresi, batarya kapasitesine göre değişiklik gösterir. Ortalama bir elektrikli aracın şarjının %80’e ulaşması için DC şarj sistemlerinde 30 dakika şarj edilmesi yeterlidir. AC tip şarj istasyonlarında ise %80 şarj oranına ulaşmak için 3-4 saat gibi bir süre gerekiyor. Tabii ki bu durum; aracın çekiş gücüne, ortalama güce ve şebekeye bağlı olarak değişebiliyor.

Evimde Elektrikli Arabamı Şarj Edebilir Miyim?

Doğrudan ZES ile iletişime geçip istasyon kurulmasını sağlayabilirsiniz. Site gibi bir toplu konutta yaşıyorsanız da site yönetimine konuyu açmanız ve ortak alanlardan birine istasyon kurulmasını sağlamanız gerekiyor. İki seçenekten birini sağladığınız durumda aracınızı kolayca şarj edebilecek istasyona kavuşmuş oluyorsunuz. Evlere şarj istasyonu kurulumu ve satış hizmetleri ile ilgili detaylı bilgi almak için ZES’in “Hizmetler“ sayfasını inceleyebilirsiniz.

Elektrikli Araba Şarj İstasyonları Nerelerde Var?

Elektrikli aracınız varsa ya da almayı düşünüyorsanız ZES mobil uygulamasını indirerek ücretsiz üye olabilir ve ZES’in elektrikli araç şarj istasyonları haritasını görüntüleyebilirsiniz. Türkiye’de birçok noktayı kapsayan ZES şarj istasyonları, her gün istasyonlarına yenisini ekliyor. Önemli merkezlerde DC şarj imkanı sunan ZES istasyonları, DC istasyon sayısını da giderek artırıyor. DC şarj istasyonları ile aracınızı çok kısa sürede şarj etmeniz mümkün hale geliyor.