Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki COP28 iklim zirvesinde yayımlanan yeni bir iklim anlaşması taslağı, iklim krizinin en kötü etkilerini önlemek için ilk kez açıkça uluslara fosil yakıtlardan uzaklaşma çağrısında bulundu. Ancak COP28 Başkanı Sultan Al Jaber tarafından Çarşamba günü erken saatlerde yayımlanan son teklif metni, birçok ülkenin, sivil toplum grubunun ve bilim insanının ısrarla belirttiği gibi, fosil yakıtlardan aşamalı çıkış veya azaltım yönünde açık bir taahhüt içermiyor.
Bunun yerine ülkelere, enerji sistemlerinde fosil yakıtlardan “adil, düzenli ve hakkaniyetli bir şekilde geçiş yapma yönündeki küresel çabalara katkıda bulunmaları, bilime uygun olarak 2050 yılına kadar net sıfıra ulaşmak için bu kritik on yılda eylemleri hızlandırmaları” çağrısında bulunuldu. Önerilen uzlaşmanın açıklanması için 36 saat beklendi. Zengin ve yoksul ülkeler ilk taslağı “son derece yetersiz”, “tutarsız” ve düşük gelirliler ve savunmasız ülkeler için bir “ölüm belgesi” olarak nitelendirirken kesin olarak reddetmişlerdi.
“COP28 Anlaşması Nükleer gibi Tehlikeli Sapmalara Olanak Sağlıyor”
COP28 anlaşmanın en dikkat çeken tarafı ülkelerin fosil yakıtlardan uzaklaşma çağrısı yapmasıydı. Ancak bu çağrıya nükleer enerji kullanımı ve karbondan arındırılması zor endüstrilerde uygulanmak üzere karbon yakalama ve depolama gibi teknolojilerin hızlandırılması talepleri eşlik etti. WWF Küresel İklim ve Enerji Lideri Manuel Pulgar, fosil yakıtlardan uzaklaşma kararının önemli bir anı temsil ettiğini söylerken, sonuçun büyük ölçekli karbon yakalama, kullanım ve depolama ile “geçiş dönemi yakıtları” gibi tehlikeli sapmalara olanak sağladığını da aktardı: “Yaşanabilir bir gezegen için hala fosil yakıtların tamamen kaldırılmasına ihtiyaç duyuyoruz.”
COP28 Daha Sıcak Bir Dünyaya Uyum Çağrısı Yaptı; Finansman Sorununu Cevapsız Bıraktı
Dubai’de düzenlenen BM iklim zirvesinde Çarşamba günü varılan nihai anlaşma, ihtiyaç duyulan finansmanın nereden geleceği konusunda belirsizlikler barındırıyor. Bu konu, anlaşma metni hakkında yorum yapan birçok ülke temsilcisi tarafından da gündeme getirildi. Uyumun gerçekten bir ölüm kalım meselesi olduğunu söyleyen Bangladeş iklim delegesi Sabre Hossain Chowdhury, “Uyum konusunda taviz veremeyiz. Yaşam ve geçim kaynaklarından taviz veremeyiz” dedi. Chowdhury, bunun temel bir konu olduğunu belirterek finansmanın “ihtiyacımız olan kaynakları sağlamaya odaklanması gerektiğini” aktardı. Görüşmelere katılan bir kaynak, gelecek yıl iklim finansmanı hedefi üzerinde anlaşmaya varılacak olmasının daha sıkı eylemlere yönelik baskı kurma ihtiyacını sekteye uğrattığını söyledi. Geçmişte kaçırılan mevcut yıllık 100 milyar dolar hedefinin süresi 2025’te doluyor.
Fosil Yakıtlar için Sonun Başlangıcı: Türkiye Bu Dönüşümü Yakalamalı
Türkiye COP28’de iklim kriziyle güçlü bir şekilde mücadele etmek için hazırlanan yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği taahhüdü dahil birçok deklarasyona imza atmadı. klim değişikliği kaynaklı afetler için oluşturulan Kayıp Zarar Fonu’ndan yararlanmak istediğini belirtti. Öte yandan dünyanın en gelişmiş 20 ülkesi (G20) arasında bulunan Türkiye, dünyada en çok seragazı salan 15. ülke ve ulusal seragazı emisyonlarını 2030’a kadar %30’dan fazla artırmayı öngören iklim hedefini henüz güncellemedi.
COP28 Anlaşmasının Gedikleri Neler?
Ülkeler COP28 iklim zirvesinde küresel ekonomiyi fosil yakıtlardan uzaklaştırmak için adım atılacak bir anlaşmaya vardı. Ancak bazı delegasyonlar ve çevre grupları, bu anlaşmanın petrol, gaz ve kömür akışının devam etmesi yönünde büyük gedikler içerdiğini söylüyor. Anlaşmada tartışmaya yol açan maddelerden biri de karbon yakalama ve depolama girişimlerinin hızlandırılması ifadesinin metne eklenmesi. Anlaşma aynı zamanda zirvenin “enerji geçişini kolaylaştırmada ve enerji güvenliğini sağlamada geçiş yakıtlarının rol oynayabileceğini kabul eder” ifadesini içeriyor. Bahsi geçen yakıtlar doğalgazın da aralarında bulunduğu fosil yakıtlar. Gözlemciler tarafından dile getirilen bir başka endişe konusu da, taraflara ekonominin tamamı yerine “enerji sistemlerinde” fosil yakıtlardan uzaklaşma çağrısında bulunan madde.