Türkiye’nin ilk ve tek kent forumu olan Marmara Urban Forum / Marmara Uluslararası Kent Forumu (MARUF), Marmara Belediyeler Birliği tarafından uluslararası düzeyde ve iki yılda bir düzenleniyor. İlki 2019 yılında gerçekleştirilen MARUF, “Çözüm Üreten Kentler” mottosuyla yerel ihtiyaçların ve küresel gündemin kentin tüm paydaşlarıyla bir arada değerlendirildiği ve kentsel sorunlara çözüm arayışına girildiği bir buluşma noktası.
İkincisi 1-3 Ekim 2021 tarihlerinde online olarak düzenlenen MARUF21 ise “Yeniden Düşün, Birlikte Hareket Et (Re-Think, Co-Act)” başlığıyla yola çıktı. MARUF21 kapsamında, kentlerin daha sürdürülebilir, kapsayıcı, dayanıklı, yaratıcı, yenilikçi ve sağlıklı hale getirilebilmesi adına 6 farklı eksen etrafında etkinlikler düzenlendi. 52 ülkeden 500’ün üzerinde konuşmacının ağırlandığı 108 oturum, 8000’den fazla izleyici tarafından takip edildi. Bu yıl forum esnasında 3 gün boyunca ve öncesinde gerçekleştirilen bir dizi etkinlik ile MARUF, kent sorunlarına yönelik oluştu
MARMARA URBAN FORUM / MARMARA ULUSLARARASI KENT FORUMU (MARUF) 1-2-3 Ekim 2021’de “Yeniden Düşün, Birlikte Hareket Et” başlığıyla online olarak düzenlenen Marmara Urban Forum’da (MARUF21) 50’den fazla ülkeden 500’den fazla konuşmacı yer aldı, aynı anda 10 paralel odadan 100’den fazla yayın yapıldı. Oturum, eğitim, yan etkinlik, çalıştay, networking etkinlikleri gibi programların bulunduğu Forum, bu rakamlarla şimdiye kadar yapılan dünyanın en büyük online kent forumu oldu.
MARUF bir anlamda bir mega-event. İlhan Tekeli rulan farkındalık, sunulan çözüm önerileri, fikir alışverişleri, geliştirilen network ve işbirlikleri sayesinde kentlerin gelişimine katkı sunan kent forumları arasındaki yerini daha da sağlamlaştırdı. Belirlenen 6 eksen çerçevesinde düzenlenen paneller, çalıştaylar, eğitimler, networking etkinlikleri, yarışmalar, online sergiler, şehir konuşmaları, Diyalog Marmara oturumları, atölyeler, ciddi oyunlar, ideathon ve webcast programları forumun etkinlik kartelasını oluşturuyor.
Etkinliklerin çeşitliliği ve katılımcı yelpazesinin genişliği MARUF’un kapsayıcı katılımcılığa verdiği değeri ispatlar nitelikte. MARUF21, 113 paydaşıyla, kamusal mekân, eşitsizlik, iklim değişikliği, göç, altyapı, ulaşım, kamu sağlığı, dijitalleşme, döngüsel ekonomi, yerel kalkınma gibi kenti ilgilendiren 111 farklı #konuyu alt kırılımlarıyla birlikte yeniden düşünmek ve bu alanlarda kentin ilgili tüm paydaşlarıyla birlikte hareket etmek üzere diyalog ve paylaşım ortamı oluşturdu. Kamu, özel sektör, sivil toplum kuruluşları, üniversiteler, yerel yönetimler ve ilgili diğer kent paydaşlarının bilgi, deneyim ve olanak paylaşımına imkan sunan MARUF, BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları doğrultusunda, kentsel hizmetler ve kent yönetimi konusunda kent için düşünen ve üreten zihinlere ilham veren herkes için bir buluşma yeri haline geldi.
Disiplinler arası farklı bakış açılarının ortak bir zeminde kentin problemlerini ve bunlara yönelik çözüm önerilerini irdelemesi MARUF’a ayrı bir değer katıyor. Kentlere dair tüm parametrelerin farklı sosyal gruplar (yaş, cinsiyet, etnik grup vs.) özelinde değerlendirilmesi kentlerin tam anlamıyla incelenmesine olanak tanıyor.
LSE Cities İcra Direktörü Dr. Philipp Rode, UN-Habitat Kentsel Uygulamalar Yöneticisi Dr. Shipra Narang Suri, OECD Kentsel Politikalar ve İncelemeler Başkanı Soo-Jin Kim, UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi Louisa Vinton ile MBB ve Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Doç. Dr. Tahir Büyükakın, Çanakkale Üniversitesinden Dr. Nihal Eminoğlu’nun moderatörlüğünü yürüttüğü açılış oturumunda kentlerin mevcut sorunları üzerine düşünmenin ve 006 // Kent // 9 Forum birlikte hareket ederek küresel stratejiler geliştirmenin önemini vurguladı.
MARUF21 kapsamındaki pek çok oturumda, ele alınan konular farklı çalışma sahalarında deneyime sahip panelistler tarafından disiplinler arası bir yaklaşımla değerlendirmeye açıldı. Kimi oturumlarda ise bölgesel ölçekte değerlendirme yapılması ve gerekli alanlarda işbirliğine zemin oluşturulması adına bölgedeki belediye başkanları bir araya geldi. Marmara Bölgesi’nde uygulanan politikaların dünü, bugünü ve yarını Marmara Bölgesi belediye başkanları tarafından “Başkanlar Konuşuyor: Marmara için Yeniden ve ‘Birlik’te” başlıklı oturumda ele alındı. Güneydoğu Avrupa’da kadınların özellikle yönetsel düzeyde temsilinin artırılması ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ise Güneydoğu Avrupa Yerel Yönetim Birlikleri Ağı (NALAS) işbirliğiyle düzenlenen “Kadın gibi yönet: Kadın Belediye Başkanları Forumu” oturumunda incelendi.
Oturumda bölgedeki kadın belediye başkanları, kent yönetimine dair tecrübelerini aktardı. Comedia Kurucusu, Creative City ve Creative Bureaucracy kavramlarının yaratıcısı Charles Landry, Şehir ve Bölge Planlama Profesörü ve Sosyal Bilimci İlhan Tekeli ve KONDA Araştırma ve Danışmanlık Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Üyesi Bekir Ağırdır keynote konuşmacıları olarak MARUF21’de yer aldı. Her üç konuşmacının da kendi alanındaki uzmanlık ve deneyimleriyle küresel kent gündemine dair aktardıkları katılımcıların ilgi odağı oldu. COVID-19 salgınıyla birlikte yerleşik kentsel politikaların ve çözümlerin yeniden sorgulanması ihtiyacına değinen konuşmacılar, hayal edilen daha iyi kentler için yeniden düşünerek ve birlikte hareket ederek çözümler üretmenin gerekliliğine vurgu yaptı.
Charles Landry günümüz ihtiyaçları dünyasında klasik bürokrasi anlayışı yerine, herkes için daha iyi çalışan bir organizasyon tipinin inşa edilebileceğini belirtmiştir. Bu inşa çalışmasının ancak bir uyanışa geçerek farkındalık sağlanması durumunda mümkün olabileceğini ve bu uyanışın artık bir gereklilik olduğunu ifade etmiştir. Yeni bir bürokrasi modeli üzerine düşünerek ve hep birlikte harekete geçerek dinamik toplum yapısının ihtiyacının giderilebileceğini aktarmıştır. İlhan Tekeli, statik ve sabit hizmet anlayışı bulunan belediyeciliğin, insanların ihtiyacına ve etkileşimine göre çeşitlenebilen bir hizmet stratejisine evirilmesi gerektiğini savundu. İlişki içindeki insanlarla komünite oluşturma stratejisinin bireyler arasında duygu paylaşımına fırsat tanıyacağını belirtti.
Mahalle düzeyindeki komünite anlayışının kent düzeyine çıkarılmasının ise kamusal alanlarla mümkün olabileceğinin ve bunun çok önemli bir ihtiyaç olduğunun altını çizdi. Tekeli, pandemi nedeniyle alınan önlemler arasındaki “evlere kapanma” durumunun kamusal alan ihtiyacını bariz bir şekilde ispatladığını “Genellikle şöyle bir yanılgı var: İnsanlar özel alanlarının konforunu artırdıklarında, yaşam kalitelerini artırdıklarını varsayıyorlar. Bu doğru değil. Yalnızca bu alandaki konfor, sizi özel alanlarınıza hapis kılar. Sizin özgürlüğünüz kamu alanına çıktığınız noktada başlar.” sözleriyle desteklemiştir. Alışılagelmiş belediyecilik anlayışının yeniden düşünülmesini, toplumun birlikte hareket edip, birlikte var olabileceği kamusal alan üretimi üzerine yeni çalışmalar yapılması gerektiğini “Yeniden Düşün, Birlikte Hareket Et” başlığına atıfta bulunarak dile getirmiştir.
Bekir Ağırdır, metropol şehir yapılarıyla birlikte yalnızca yerel hizmetten ibaret olmayan yeni bir yönetim biçimine duyulan ihtiyacın, önceleri belediyelerin sorumluluğunda olmayan birtakım görevlerin belediyeler tarafından yürütülmesi yönündeki gerekliliğin, yerel yönetimlerin dahil olmadığı bir uzlaşma-toplumsal barış modeli üretmenin mümkün olmadığının konuşulduğu dünyada belediyecilik anlayışı üzerine yeniden düşünmenin bir zorunluluk olduğunu dile getirmiştir. Dolayısıyla belediyecilik sisteminin sosyolojisinin, siyasetinin ve yönetim biçiminin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini belirtiyor.
“Katılımcılığı yeniden inşa etmek, yerinden yönetimleri yeniden tanımlamak, yetki ve iktidar paylaşımını yeniden kurgulamak gibi bir gerçeklik var karşımızda.” sözleriyle Ağırdır, kente dair yeniden düşünülmesi gereken birçok parametrenin bulunduğunu aktarıyor. MARUF21 kapsamında yüzlerce değerli konuşmacının katkılarıyla düzenlenen panel oturumlarının yanı sıra pek çok farklı formatta düzenlenen oturum da vardı. Forum öncesinde açık çağrıya çıkılarak konuşmacılarının belirlendiği oturumlar kente değer katabilecek farklı bakış açılarının mülahaza edilmesine fırsat sundu.
İlk kez MARUF19 kapsamında düzenlenen Doktora Çarşısı özel oturumunun ikincisi MARUF21 kapsamında gerçekleşti. Çevre, ikilim değişikliği, biyo çeşitlilik, sürdürülebilirlik, kentleşme, ulaşım, dayanıklılık, altyapı, sosyal hizmetler, göç, kentsel tasarım, akıllı şehircilik, yerel yönetimler, yönetişim, kamu sağlığı alanlarında yürütülen doktora tez çalışmaları 3 dakika içinde sözlü olarak araştırmacılar tarafından sunuldu. Uluslararası düzeyde katılım sağlanan yarışmada, sunumlar akademisyenler, yerel yöneticiler ve belediye başkanlarından oluşan jüri tarafından değerlendirildi.
“Cities for Children: Supporting Children and Caregivers in Participatory Urban Planning” başlıklı tez birincilik ödülü, ”Contextualizing Urban Climate Justice: Impacts of Climate Change on Vulnerable Communities in Turkey” başlıklı tez ve “Geography of Social Networks: ,e Case of Creative Class in Tom-tom Neighbourhood” başlıklı tezler ise mansiyon ödülü aldı. + æÇy(À m0 17-30 yaş arasındaki gençler, forum boyunca tüm oturumları ve yan etkinlikleri takip ederek gün sonunda moderatörlerin katkıları eşliğinde forumu kendi bakış açılarından değerlendirdi.
YoundTable yuvarlak masa toplantıları her gün canlı yayınlandı. Girişimcilerin ve yatırımcıların, mentorlar ve girişimcilik ekosisteminde yer alan kurum ve kuruluşların temsilcileriyle bir araya gelerek katma değer sağlayan projelerini sunmaları ve iş ilişkilerini geliştirme imkânı sağlanması amacıyla düzenlenen yarışmada en iyi projeler yarıştı. Birincilik ödülünü “Visiosoft” projesi, ikincilik ödülünü “Oksihidrojen Arıtma Cihazı” projesi, üçüncülük ödülünü “Yariyo” projesi ve MARUF Özel Ödülünü ise “BeePlant” projesi kazandı.
Yerel yönetim sahasında yürütülen, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları kapsamında ele alınan sosyal, ekonomik ve çevresel problemlere çözüm üretmek amacıyla geliştirilen projelerin 8 dakikada sunulduğu oturumda yerel yönetimlerin birbirleriyle bilgi ve deneyim paylaşımına olanak sağlanması ve iyi uygulamaların yaygınlaştırılması amaçlandı.
MARUF Genel Koordinatörü ve MBB Genel Sekreteri Dr. M. Cemil Arslan’ın sorularını yanıtlayan tiyatro ve sinema sanatçısı, yönetmen ve yazar Ahmet Mümtaz Taylan ile şehirler ve birlikte yaşama kültürü üzerine Şehir Konuşması gerçekleştirildi. Mimarlık ve kent kültürü üzerine özel bir ilgisi olan Taylan “Bir şehri tanımak istiyorsanız önce kaybolmayı başaracaksınız o şehirde. Bir şehirde kaybolmadan o şehrin ruhuna erişkin fikir edinmek bile mümkün değil, değil o şehri anlamak…” sözleriyle bir şehrin tam anlamıyla nasıl tanınabileceği yönündeki düşüncelerini aktardı.
Kentsel sorunlara köklü ve sürdürülebilir çözümler arayan MARUF21 kapsamında bir dizi dinamik öğrenme ve etkileşim sürecini içeren MARUF on the GO programları, ana etkinlik günleri öncesindeki iki aya yayılarak gerçekleştirildi. Böylelikle bir yandan forumun zamana ve mekâna yayılması sağlanırken diğer yandan da forum kapsamında açılan düşünme ve tartışma alanı için önemli konular ve çıktılar üretildi. MARUF on the GO kapsamında atölyeler, çalıştaylar, eğitim programları, ideathon, ciddi oyun ve webcast düzenlendi. Etkinlikler kentle ilgilenen tüm katılımcılara açıldı.
Aura İstanbul partnerliğiyle düzenlenen atölyede, 14 araştırmacıdan oluşan ekip, Marmara Denizi havzasını çevreleyen ekolojik koridorlar boyunca insan faaliyetleri ve doğal kaynaklar arasındaki stres noktalarını belgelemek için saha araştırması yaptı. Bu biyopsi çalışması iklim krizi ve kapitalosenin bu kritik çağında, kırsal ve kentsel kalkınmanın yeni potansiyel stratejilerini tanımlamayı amaçladı. Atölye sürecinde derlenen çıktılar, MARUF21 sonrasında sergilendi.
Belediye çalışanları ve yöneticilerinin başta düzensiz göç ve geçici koruma olmak üzere uluslararası göç ve göç yönetimi alanında bilgi sahibi olmaları ve belediyelerin kurumsal kapasitelerinin geliştirilmesine katkı sağlanmasını hede+eyen sertifika programı, Marmara Belediyeler Birliği, İltica ve Göç Araştırmaları Merkezi (İGAM Academy) ve Konrad-Adenauer-Stiftung Derneği işbirliğinde düzenlendi. Göç, yerel yönetimler, sosyal uyum konularının interaktif bir biçimde ele alındığı sertifika programında, küresel düzeyde yaşanan gelişmelere ve iyi uygulama örneklerine de yer verildi.
Docomomo-TR partnerliğinde gerçekleştirilen çalıştayda, hem modern mimarlık mirasının potansiyelleri ve karşı karşıya kaldığı tehditler değerlendirildi hem de örnek uygulamalar oluşturmak konusunda olası iş birlikleri üzerinde duruldu. Çalıştay kapsamında afet ve acil durumlara yönelik politikalara altlık oluşturmak hedeflendi. Afet durumunda kentsel mekân ve kapalı alanlarda olduğu kadar kentsel açık alanlarda da afet ve acil durumlarda erişilebilirlik konusu değerlendirildi.
Gençler kuş göç yollarından ekolojik köprülere, denizdeki hayalet ağlardan endemik bitkilere kadar doğa ile kentin temas ettiği her noktayı yeniden düşünerek yaban hayatını desteklemek için yaratıcı fikirler üretti. Destekleyici eğitimler ve mentorların katılımı ile gerçekleştirilen Marmarathon kapsamında sunulan fikirler jüri Forum tarafından değerlendirildi ve seçilen çalışmalar MARUF21 “Marmarathon: Yaban İçin Kent” oturumunda sunuldu.
“URBANIMAL: Mekânsal Yaban Hayatı Veri Tabanı” isimli proje birinci, “YABANCA: Çocuklar için Mobil Oyun & Deneyimleme Uygulaması” isimli proje ikinci ve “Ekoloji Temelli Eğitim Modülü” isimli proje üçüncü seçildi. Kentsel Strateji işbirliğiyle düzenlenen atölye Marmara’nın farklı bölgelerinde yaşayan, bölgeyi deneyimleri üzerinden benimsemiş farklı disiplinlerden gelen gençler ile gerçekleştirildi. ‘
’Gençler nasıl bir Marmara hayal ediyor?’’ sorusu ile yola çıkarak ve ‘’Marmara ‘biz’im, biz geleceğiz.’’ yaklaşımıyla geçmiş ile gelecek arasındaki köprüyü kurgulayan gençler, Marmara’yı 5 duyu üzerinden değerlendiren çalışmalar yürüttü. Daha yaşanabilir bir Marmara hayali ile oluşturulan çalışmanın çıktıları MARUF21’de “Marmara’nın Gençleri” başlıklı oturumda gençler tarafından sunuldu. Türkiye ve Lübnan’da uygulanan Yerel Yönetişimde Rezilyans Projesi (RESLOG), yoğun göç alan belediyelerin rezilyansını artırmayı, yerel halk ile göçmenlerin barışçıl bir şekilde birlikte yaşamasını desteklemeyi ve göçmenleri kabul eden kentlerde herkes için yaşam kalitesini korumayı amaçlıyor.
Proje ortakları ve pilot belediyelerin kendi deneyimlerini anlattığı bu video serisinde, RESLOG projesinin iyi uygulama örnekleri ve diğer yerel yönetimlere ilham verecek çalışmaları sunuldu. OYUN İlk kez MARUF19’da oynanan Play Marmara, bu yıl Marmara Denizi’ni odağına alarak Play Marmara “Denizi” şeklinde düzenlendi. Play the City işbirliğiyle hazırlanan ciddi oyunda, noktasal ve yayılı kaynaklar aracılığıyla Marmara Denizi’yle buluşan atık suyun sürdürülebilir yönetimine bağlı deniz suyundaki değişikliklere ve deniz ekosistemindeki gelişmelere odaklanıldı.
Play Marmara Denizi’ne farklı şehirlerden katılan katılımcılar, merkezi karar alıcılar ve tüm sorumlular bir masanın etrafında ortak akılla geliştirdikleri sinerjinin Marmara Denizi’ne nasıl faydalar sağlayacağını birlikte keşfetti. İkinci aşamada, Marmara Denizi’nin sürdürülebilir çevre yönetimine ilişkin gelişmeler ve Marmara Denizi Eylem Planı çalışmaları birlikte değerlendirildi. Etkileşimli anket sonuçları ve oturumun çıktılarından faydalanılarak 21 Ekim’de Marmara Bölgesi’nin ve Marmara Denizi’nin maketi üzerinden fiziksel oyun gerçekleştirildi.
Kentleşme sürecinin, bireylerin ve toplumların hayatındaki yansımasını ve kentte yarattığı etkileri tartışmak ve kentsel sorunlara çözümler geliştirmek maksadıyla düzenlenen MARUF’ta üretilen çözüm yollarının yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası düzeylerde dayanışma ve işbirliği oluşturacak etkiye sahip olması amaçlanıyor. Forumun sonunda kapanış konuşmasını yapan MBB Başkanı Doç. Dr. Tahir Büyükakın, forumda ortaya konulan fikirlerin hayata geçirilmesi için pilot bölgeler seçilerek uygulama yapılmasının gerekliliğini vurguladı. MARUF21 etkinlikleri sonrasında, daha yaşanabilir ve eşitlikçi bir kentler dünyasının oluşumuna katkıda bulunmak amacıyla forum bünyesinde belirlenen kentsel problemlerin ve çözümlerinin kayıt altına alınması adına forum raporu oluşturulacak.
MARUF21 raporunda, yerel ve uluslararası bilgi ve deneyimi bir araya getiren, kentsel meseleleri disiplinler arası ve interaktif bir şekilde masaya yatıran oturumların çıktılarına yer verilecek. Ayrıca MARUF21 esnasında üç gün boyunca 10 paralel oturumda yayınlanan açık oturumların video kayıtları herkesin erişimine açılacak. Böylelikle forumun yoğun programı sebebiyle bazı oturumları takip edemeyen veya yeniden izlemek isteyenler, MARUF21 sonrasında da bu oturumları izleyebilecek.