Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan İstanbul Tarihi Kara Surları ve Çevresi, Fatih’in tarihi ve kültürel kimliğini öne çıkarıyor. Mekânsal koşulların iyileştirilerek yaşam kalitesinin artırılması, bölgedeki önemli tarihi ve kültürel eserlerin korunması, farklı kullanıcılara hitap edecek yeni rekreasyonel ve işlevsel alan ve mekânların oluşturulması, duvar diplerinde güvenlik tehditleri kaynağının ortadan kaldırılması, projeye dahil edilecek çeşitli özellikleri ile bölge ve ilçedeki sosyal ve kültürel tesis taleplerinin karşılanması ve toplu ulaşım eksikliğinin giderilmesi projenin temel amaçlarını oluşturmaktadır.
Suriçi Bahçe Projesi, ‘Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar’ hedefi ile uyumlu olan İstanbul Kara Surları Dünya Miras Alanı ve çevresinin gecekondu alanlarını temizlemeyi, aynı zamanda ‘Dünyayı koruma ve koruma çabalarını artırmayı hedefliyor. kültürel ve doğal miras’, civardaki simgesel Sivil Mimarilerin vurgulanmasına katkıda bulunur.
2030 yılına kadar özellikle kadınlar, çocuklar, yaşlılar ve engelliler için güvenli, kapsayıcı ve erişilebilir yeşil alanlara ve kamusal alanlara evrensel erişimin sağlanması’ Sürdürülebilir Kalkınma Hedefinde ilerleme sağlamak için bu proje, mekansal koşulları ve toplu taşıma, rekreasyonel ve fonksiyonel alanlar oluşturmuş ve vatandaşların güvenliğini sağlamıştır.
Fatih Belediyesi, köklü bir ticaret bölgesi olarak, daha önce yeşil alanlardan yoksun, yüksek nüfus yoğunluğu ve araç sıkışıklığı ile mücadele etti. Kamusal yeşil alana dönüşmeleri, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi olan ‘İklim Eylemi’ ile örtüşmektedir. Toplu ulaşıma çözüm olarak yaya ve bisiklet yolları da sera gazı salınımını azaltıyor.
ŞEHİR BİLGİLERİ
NÜFUS 396.594
ARKA PLAN, ZORLUKLAR VE HEDEFLER
Bugünkü İstanbul surları, daha sonraki dönemlerde çeşitli onarımlar geçirmiş ve II. Theodosius surları olarak bilinen Bizans surlarıdır. Theodosius tarafından Marmara Denizi ile Haliç arasında inşa edilen 14 km’lik kara surları, Bizans döneminden beri ayakta kalmış ve Tarihi Yarımada’nın köklü geçmişine tanıklık etmiştir.
Marmara kıyısında Yedikule’den Haliç kıyısında Ayvansaray’a kadar uzanan ve batıdan Tarihi Yarımada’yı kuşatan kara surları, Avarlardan Araplara, Hunlardan Peçeneklere, Bulgarlardan Macarlara, Haçlılardan Osmanlılara ve Osmanlılara kadar birçok hükümdarlık tarafından kuşatılmıştı. Her kuşatma, üzerinde olağanüstü izler bıraktı. Pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış surlar, hayranlık uyandıran evrensel değerleriyle korunması gereken Fatih’in en değerli eserlerinden biridir.
Duvarlar kaçınılmaz olarak zamanın geçişine yenik düştü, sonuçta kısmi yıkıma yol açtı, yenilenmesi ve şehre yeniden kazandırılması için büyük umutlar verdi. Tarihi surlar ve çevresinin hem şehirleşme hem de sosyal gelişme açısından harap ve sıkıntılı hale gelmesi, kentin güvenliğini tehdit etmektedir.
Fatih Belediyesi tarafından yapılan kamuoyu yoklamalarına göre bu alanlar, kentsel güvenlik sorunlarının en ağır olduğu mahalleler ve birçok vatandaş bu bölgeyi ziyaret etmekte tereddüt ettiğini ifade ediyor. Bu nedenle surlar ve çevresi, kentsel alandan her geçen gün daha da kopmakta ve kentsel suçları doğurmaktadır.
Surlar bir kültür mirası olmasına rağmen bu haliyle korunmaktan uzak kalmış ve evsizlerin ikametgahı olmuşlardır. Sadece surların değil, aynı zamanda çevredeki kentsel alanların da kalitesinin artırılması ve ilgili aralıktaki zorlukların bütüncül olarak üstesinden gelinmesi son derece önemlidir. Bu projenin çıkış noktası, surların çevresindeki izinsiz yapıların kaldırılması, hem sosyal hem de kentsel alandan kopan ve korku alanları oluşturan alanın rehabilite edilmesi, kültürel mirasımızın korunması ve başarıya ulaşmasıdır. gelecek nesillere.
Projenin en önemli zorluklarından biri, Kara Surları Dünya Miras Alanı ve Çevresinin inanılmaz derecede karmaşık mülkiyet düzenlemelerine sahip olmasıdır. Duvarların ve çevresinin gecekondu alanlarından arındırılabilmesi için her malik ile ayrı ayrı görüşülmesi ve varlıkların kamulaştırılması gerekmektedir. Fatih Belediyesi tarafından 2017 yılında başlatılan Tarihi Sur Çevresinin Kamulaştırılması ve Bölgedeki Gecekonduların Kaldırılması Projesi kapsamında bugüne kadar 27.121 m² arazi kamulaştırıldı ve 191 gecekondu yıkıldı. Proje kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi iş birliği ile TOKİ’den 116 adet konut satın alınarak bölgede yaşayan vatandaşlara daha kaliteli konutlar sağlandı.
Surların ve çevresinin gecekondu alanlarından temizlenmesiyle başlayan süreç Suriçi Bahçe Projesi ile devam ediyor. Proje ile Yedikule’den Topkapı’ya kadar olan kara surları boyunca 4,5 km uzunluğunda 226.121 m² alan milli bahçe olarak düzenlenecek. Toplam 5 etapta tamamlanacak olan projenin 1. ve 2. etap projeleri kurul tarafından onaylandı.
Kente 1. Etapta 61.360 m², 2. Etapta 47.860 m², 3. Etapta 68.206 m², 4. Etapta 25.055 m² ve 5. Etapta 23.640 m² olmak üzere toplam 226.121 m² alan eklenecektir. . 1. etap tasarlanırken turizm odaklı, sosyo-kültürel odaklı, rekreasyon odaklı gibi farklı işlevlere hizmet edecek bölgelerin yanı sıra, milli bahçe ve kentsel yaşam alanlarının bütünleşmesini sağlayacak mahalle-bütünleşme-odakları da projelendirildi. tanımlandı.
Pek çok farklı donanım ve fonksiyonun yer alacağı projenin 4.680 m²’lik alanı rekreasyon alanı, 315 m²’lik alanı ise açık hava fitness alanı olarak tasarlanmıştır. Ayrıca 1. Etap proje alanında 2 adet basketbol sahası ve 2 adet tenis kortunun yer alacağı kaykay parkuru da yer alacaktır. Spor alanlarının yanı sıra farklı sosyal gruplara hizmet verecek fonksiyonel alanlar da tasarlandı. Bunların başında çocuk kütüphanesi, çocuk oyun atölyeleri, bisiklet parkları, kadın emeği satış birimleri, el sanatları kursları ve tematik bahçe alanları gibi çeşitli işlev alanları gelmektedir.
Proje aşamasında surların yakınında bulunan önemli tarihi ve kültürel yapılar kayıt altına alınmakta ve her bir tarihi yapı için mimari rölöve projeleri hazırlanmaktadır. Böylece surların ve çevrenin iyileştirilmesi ve kentsel kalitenin artırılmasının yanı sıra civardaki tüm tarihi ve kültürel miras değerleri korunmaktadır.
Projenin amacı, Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan Tarihi Yarımada Kara Surları ve Çevresi’nin tarihi ve kültürel kimliğini öne çıkarmak ve mekansal koşulları iyileştirerek yaşam kalitesini yükseltmektir. Kara surlarının çevresinde oluşturulacak rekreasyonel ve fonksiyonel alanlar ile birlikte farklı kullanıcılar (yerel halk, yabancı ziyaretçiler vb.) tarafından kullanılması, kara surlarının vurgulanarak tarihi kimliğinin korunması projenin amaçlarıdır. , projeye dahil edilecek diğer özelliklerle bölgedeki güvenlik sorunlarının azaltılması, bölgenin ve ilçenin sosyal tesis ve yeşil alan ihtiyaçlarının karşılanması, bölgedeki ulaşım imkanları sıkıntısının giderilmesi.
EYLEMLER VE UYGULAMA
Projenin başlangıcında Fatih Belediyesi’nin 6 aylık periyotlarla gerçekleştirdiği kamuoyu araştırmaları etkili oldu. Kamuoyu araştırmaları mahalle ve sokak bazında analiz edilmiş, Kara Surları bulunan mahallelerde en kritik konuların ‘geçici güvenlik’ ve ‘madde bağımlıları’ olduğu analiz edilmiştir.
Diğer mahallelerde yaşayan katılımcılara surlara ve çevresine yaklaşmaktan kaçındıkları, akşam geç saatlerde bu alanlara girmekten korktukları ve gerekmedikçe bu alanla temasa geçmedikleri bilgisi verildi. Kamuoyu araştırmasından elde edilen bilgi ve veriler ışığında “güvenlik” konusu masaya yatırıldı ve Suriçi Bahçe Projesi için hazırlıklara başlandı. 2017 yılında gecekondu bölgelerinde başlayan kamulaştırma çalışmaları projenin ilk adımı oldu.
Devam eden süreçte vatandaşlarla belirli periyotlarda “Hizmet Etki Değerlendirme Araştırmaları” yapılmış ve projeyi destekleyen sonuçlara ulaşılmıştır. 2021 yılının son çeyreğinde yapılan bir kamuoyu araştırmasında, Fatih’te yaşayan 140 bin kişiye kısa mesaj gönderilerek, Fatih Belediyesi’nin 2022’de hangi proje ve faaliyetlere daha fazla yatırım yapması gerektiğine dair yanıt istendi. vatandaşlar “kent güvenliği” ve “yeşil alanlar” idi. Suriçi Bahçe Projesi, hem bölgenin yeşil alan ihtiyacını karşılamak hem de bölgedeki kentsel güvenlik tehditlerini ortadan kaldırmak için vatandaşların talepleri doğrultusundadır.
+ ÇIKTILAR VE ETKİLER
Projenin en önemli çıktısı, tarihi surların korunması ile birlikte çevredeki kentsel alanın kalitesini artırmak ve diğer tarihi ve kültürel envanterleri kayıt altına almaktır.
Sürecin başlangıcından bu yana Suriçi Bahçe Proje Alanı sınırları içinde veya yakınında bulunan tarihi eserlerin bir kısmı rölöve kurulu tarafından onaylanmış, bir kısmı ise projelendirme aşamasında olup kurula sunulacaktır.
Restitüsyon restorasyon projesi hazırlanarak rölöve kurulundan onay alanlar için tahsis edilecektir.
Tüm bunlara ek olarak, kentsel yaşam kalitesi yükseltilerek bölgedeki güvenlik sorunu da çözülecektir. Bu durum Fatih’in sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyini yükseltecektir.
Bölgede devam eden güvenlik tehditlerinin bir sonucu olarak, bölgeden çıkan sakinlerin sayısı artmaya devam ediyor ve bölge büyük ölçüde terk edilmiş durumda.
Bölgedeki güvenlik sorununun çözülmesi ve bu bölgenin şehrin hareketli ve uyumlu yapısına dahil edilmesi Fatih’in hem kentleşme hem de sosyal kalkınma açısından gelişmesine katkı sağlayacaktır.
TEKRARLANABİLİRLİK VE ÖLÇEKLENEBİLİRLİK
Bu projenin üç temel unsuru diğer kurum ve kuruluşlar tarafından tekrar edilebilir.
1. Kamu-Vatandaş İşbirliği: İlçenin geleceğine ilişkin stratejik kararların vatandaşların katılımıyla şekillenmesi sürecin en önemli parçasıdır. Halk, kullanıcıları anlamalı ve kullanıcıların şikayet, talep, algı ve beklentilerine yönelik stratejiler ve projeler geliştirmelidir.
2. Kamuoyu Anketleri: Anket yöntemi, kullanıcıların şehir hakkındaki algı ve beklentilerini analiz etmenin en etkili yollarından biridir.
3. Anketlerin Alana Taşınması: Hangi alt bölgelerin kullanıcılar tarafından ele alınan kaygılarda daha yoğun olduğunu belirlemek ve ilgili bölgelerde güçlü bir uygulama sağlamak için stratejiler ve projeler geliştirmek önemlidir.
Tüm süreç boyunca, belirtilen unsurlar çeşitli kamu kurum ve kuruluşları tarafından çoğaltılabilir ve uygulanabilir.
Ayrıca proje sürecinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı işbirliği ile; TOKİ’den 315.764,70 USD’ye 116 daire satın alınarak bölge vatandaşlarının daha kaliteli konutlarda oturması sağlandı.