TÜRKİYE ATIKSULARINDA SARS-CoV-2 TARAMALARI

3.5.2021

Türkiye Atık sularında SARS-CoV-2 Taraması projesi Tarım ve Orman Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nün 15/04/2020 tarih ve E.1148758 sayılı yazısına istinaden Türkiye Su Enstitüsü koordinatörlüğünde, Marmara Üniversitesi Çevre Mühendisliği bölümü yürütücülüğü ve bilimsel danışmanlığında başlamıştır. Atık su arıtma tesislerinden alınan numunelerin ilgili laboratuvarlara transferi Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından soğuk zincir altında gerçekleştirilmektedir. SARS-CoV-2 qPCR analizleri Tarım ve Orman Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü bünyesindeki İstanbul Pendik Veteriner Kontrol Enstitüsü ve Samsun Veteriner Kontrol Enstitüsü Biyo güvenlik Seviyesi 2 (BSL-2) laboratuvarlarında uzman virolog veteriner hekimler tarafından Sağlık Bilimleri Üniversitesi Uluslararası Tıp Fakültesi bilimsel danışmanlığında gerçekleştirilmektedir.

Çalışmanın Mayıs 2020- Haziran 2020 döneminde Türkiye’nin 81 ilindeki Atık su Arıtma Tesislerinden alınan atık su ve çamur örneklerinde İstanbul Pendik ve Samsun Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Laboratuvarlarında moleküler kantitatif PCR (qPCR) analizleri yapılarak Türkiye geneli Covid-19 yayılımı atık su taramalarıyla belirlenmiştir. Bu süreçte İstanbul Pendik laboratuvarında İstanbul, Yalova, Bursa, Kocaeli, Antalya, Bolu, İzmir, Düzce, Ankara, Muğla, Yozgat, Kırşehir, Nevşehir, Isparta, Burdur, Afyonkarahisar, Kayseri, Zonguldak, Bartın, Çanakkale, Karabük, Manisa, Bilecik, Eskişehir, Sakarya, Kütahya, Denizli, Uşak, Balıkesir, Aydın, Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli illerine ait numuneler analiz edilmiştir.

Haziran 2020’den bu yana İstanbul’da haftalık ve belirlenen 21 pilot ilden 15 gün aralıklar ile rutin analizler gerçekleştirilmektedir. Rutin analizler kapsamında İstanbul Pendik laboratuvarında başta İstanbul olmak üzere Bursa, Zonguldak, Kütahya, İzmir, Edirne, Antalya, Ankara ve Muğla illerine ait numuneler analiz edilmektedir. Rutin analiz sonuçlarına göre Türkiye geneli Covid-19 yayılım haritaları hazırlanmaktadır. Atık sularda yapılan bu takip semptomatik vakaların yanı sıra asemptomatik vakaların tespitine de olanak vermekte olup vaka artış ve azalışlarının en az 4-5 gün öncesinden tespit edilebilmektedir. Çalışma, Türkiye’nin olası Covid-19 atakları ve diğer pandemilerin takibi için bir erken uyarı sistemi olması bakımından oldukça önemli olup Türkiye’nin nüfusun büyük bir kısmı aşılandıktan sonra da bölgesel vakaların erken tespitinde ve mutant virüs yayılımı takibinde önemli rol oynayacaktır.